Moscovium
| Ununpentium | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Periodiske system | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Generelt | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Atomtegn | Uup | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Atomnummer | 115 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Elektronkonfiguration |
2, 8, 18, 32, 32, 18, 5  | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Gruppe | 15 (Formodentlig andre metaller) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Periode | 7 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Blok | p | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| CAS-nummer | 54085-64-2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Atomare egenskaber | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Atommasse | [289] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Elektronkonfiguration |
Måske [Rn] 5f14 6d10 7s² 7p3 (Gæt baseret på vismut) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Elektroner i hver skal | 2, 8, 18, 32, 32, 18, 5 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ununpentium er det midlertidige navn for det 115. grundstof i det periodiske system, med det kemiske symbol Uup: Dette stof findes ikke i naturen, men kan syntetiseres i uhyre beskedne mængder ad gangen i laboratorier.
Egenskaber
I skrivende stund har man kun fremstillet ganske få atomer af ununpentium, så der venter endnu en del undersøgelser af dette stofs kemiske egenskaber. Kemiens og fysikkens regler giver dog en del fingerpeg om hvad vi kan forvente: Selv om stoffet står i samme gruppe som vismut i det periodiske system, forventes det at relativistiske effekter vil gøre deres indflydelse gældende på en måde der kraftigt "forskubber" ununpentiums kemi; mere specifikt er det blevet forudsagt at ununpentium i modsætning til vismut vil kunne optræde stabilt ved oxidationstrin +1, og danne en Uup+-ion med en kemi meget lig den for Tl+.
Fremstilling af ununpentium
Som med andre tilsvarende tunge grundstoffer skabes ununpentium i en kollision mellem to grundstoffer; ioner af et relativt let grundstof accelereres mod en "skydeskive" af et tungere grundstof: Herved skabes enten direkte en ununpentium-atomkerne, eller et andet tungt grundstof som siden kan henfalde til ununpentium.
Historie
Den 2. februar 2004 offentliggjorde forskere fra det Forenede institut for kerneforskning i Dubna i Rusland og fra Lawrence Livermore National Laboratory i USA at de havde syntetiseret grundstoffet med atomnummer 115: I en kollision mellem isotoperne 48Ca og 243Am havde de formået at skabe fire ununpentium-atomkerner. Senere studier af ununpentiums henfaldsprodukter, herunder 269Db, har dels bekræftet tidligere data om dubnium, men understøtter også påstanden om ununpentium-syntese fra februar 2004. I august 2013 fremlagde Lunds Universitet i Sverige nye beviser, der bekræfter eksistensen af grundstoffet.[1][2]
I computerspillet "UFO: Enemy Unknown" fra 1994 anvendes grundstof 115, under navnet elerium, som kraftkilde og brændstof i UFO'er. Fans har foreslået IUPAC at ununpentium officielt skal navngives elerium, med det kemiske symbol "El"[3].
Isotoper af ununpentium
Man kender fem isotoper af ununpentium. og det gennemgående træk blandt disse er at jo tungere isotop, desto længere halveringstid: Således har den tungest kendte ununpentium-isotop, 291Uup, også den længste halveringstid; omkring et minut.
Eksterne kilder/henvisninger
- ^ Rudolph, Dirk & Forsberg, Ulrika: Existence of new element confirmed Lund Universitet (27 August 2013) Hentet 29 august 2013 (engelsk)
- ^ Rudolph, Dirk & Forsberg, Ulrika: Forskare bevisar förekomst av nytt grundämne Lund Universitet (28 August 2013) Hentet 29 august 2013 (svensk)
- ^ change.org. "Name Element 115 "Elerium"" ((engelsk)). Hentet 14. april 2015.
{{cite web}}: CS1-vedligeholdelse: Ukendt sprog (link)